Sizce de orkidelerde büyüleyici bir güzellik yok mu? Her ne kadar şık boyunları ve mükemmel taç yaprakları antik orman habitatına uygun olsa da, aynı zamanda dikkatli bakıldığında ev ortamına da kolaylıkla adapte olabiliyorlar. Orkidelerin saksılarının değiştirilme işlemi köklerinin sıklaşmasını engelliyor ve bu sayede yıllar boyunca çiçek vermeye devam edebiliyorlar. Adımları takip ederek zamanı gelen bir orkidenin saksısının nasıl değiştirildiğini ve bu aktarma işleminin köklere zarar verilemeden nasıl yapıldığını kolaylıkla öğrenebilirsiniz.
Bölüm 1: Orkidenizi Tanımak
1. Sak değiştirme zamanını doğru ayarlayın. Bu işlem için en ideal zaman orkidenin çiçeklenmesinin bitmesiyle başlar ve yenilerinin oluşumuna kadar devam eder. Bununla beraber, her çiçek oluşumundan önce saksı değiştireceksiniz diye bir zorunluluk yok, ve hatta bu işlemin her 18-24 ay arası yapılması önerilir. Eğer orkidenizin saksı değişimini ne zaman yaptığınızı hatırlamıyorsanız, ve tekrar çiçeklenmeye başladıysa, geç kalmış olabilirsiniz. Saksı değişimine hazır olup olmadığını öğrenmek için birkaç ipucunu takip edebilirsiniz:
Eğer birçok kök gözlemliyorsanız, orkidenizin daha fazla alana ihtiyacı var demektir.
Eğer köklerin bir kısmı çürümeye başlamışsa, ıslak görünüyor ve yeterince kurumuyorsa, orkidenizin saksısını değiştirmeniz gerekir.
Eğer bitki saksının köşesine doğru eğilerek büyüyorsa, daha fazla alana ihtiyacı var demektir, saksıyı değiştirin.
** 2. İhtiyaç olmadığı sürece saksıyı yenilemeyin.** Bu bilinçsiz hareket orkidenizin gelişme döngüsünü olumsuz etkileyecektir. Saksı değiştirme işlemi yalnızca yukarıda bahsedilen belirtilerin gösterilmesi durumunda yapılmalıdır. Eğer bitkiniz sağlıklı görünüyorsa, değiştirme işlemini bir sonraki seneye bırakabilirsiniz. Orkide için en iyisi değişim yapılmadan önce köklerinin biraz sıklaşmasıdır.
3. Saksı değişiminde ihtiyacınız olacak malzemeleri belirleyin. Değişimin yapılmasına karar verdiğiniz takdirde, doğru materyalleri kullanmanız önemli olacaktır. Birçok orkide, karasaldan ziyade sulak ortamlarda büyür. Bu yüzden bu türleri standart saksılara ekmek ölmelerine sebep olabilir.
Köknar kabuğu, bataklık yosunu, kömür ve Hindistan cevizi kabuğu karışımı orkide için uygun olacaktır. Bu karışımı hazırlamak için gerekenler: 4 parça köknar kabuğu veya Hindistan cevizi kabuğu, 1 parça kömür, 1 parça inci taşı.
Eğer orkidenizin türü hakkında bilgi sahibi değilseniz, kolayca ulaşabileceğiniz hazır topraklar sizin için kullanışlı olacaktır.
Eğer orkideniz karasal tipe aitse, kolayca ufalanabilen ve su çekebilen toprakları tercih edin. Aynı zamanda içeriğinde bol miktarda inci taşı ve ağaçlık olması gerekir. Sizin orkidenize en uygun olan toprağı uzmanından yardım alarak satın alın.
4. Saksınız boyutuna karar verin. orkidenizi tekrar başka bir saksıya ekerken, yeni saksınızın bir öncekinden biraz daha büyük çaplı olmasına özen gösterin. Buradaki amaç bitkiye biraz daha alan sağlayabilmek, çok büyük saksılara ihtiyacınız olmayacak. Aksi takdirde orkideniz bütün enerjisini kök büyütmeye harcayacağından aylar boyunca çiçek oluşumu gözlemleyemeyebilirsiniz. Size en uygun plastik, cam ya da seramik yapıda saksılara ulaşabilirsiniz.
Yeni saksınızın alt kısmında havalandırma deliklerinin olmasına dikkat edin. Eğer bitkiniz düzgün kurumazsa, orkidenin kökleri çürür.
Bazı orkidelerin kökleri fotosentez yapma yetisine sahiptir. Bu türler için cam veya plastik saksıları tercih edin ki güneş ışınları içeri girebilsin.
Bölüm 2: Malzemeleri Hazırlamak
1. Ek işlemi için gereken malzemeleri bir kap veya kovada toplayın. Yeni saksınızı hazırladığınız bu karışımla doldurun ve ardından yaklaşık iki katı büyüklüğünde bir kutuya yerleştirin. Karışımı hazırlamayı tamamlamanız için, bir gece boyunca su içinde bekletmeniz gerekecek. Bu sayede orkidenin nemlenmesi için gereken su sağlanmış olacak.
2. Karışım üzerine sıcak su ekleyin. Seçtiğiniz kova veya kabın içerisini karışımın üzerini kapatacak kadar sıcak su ile doldurun. Bu noktada sıcak su kullanmanız önemli, saksının içerisindeki karışım sıcak suyu daha rahat emer. Orkideyi aktarmadan önce ortamın oda sıcaklığına döndüğünden emin olun.
3. Karışı ayırın. Bu işlem için bir ayırıcı kullanabilirsiniz. Bütün suyu süzerek uzaklaştırın ve kalan maddenin sadece karışım olduğundan emin olun. Herhangi yabancı bir maddeyi uzaklaştırmak adına karışımı ılık su ile durulayabilirsiniz.
4. Orkide eski saksısından çıkarın. Dikkatlice orkideyi saksının içerisinden çıkarın ve köklerini açın. Eğer kökler saksının dibine yapışmışsa ve ayırmada güçlük çekiyorsanız, sterilize edilmiş makas veya bıçak kullanabilirsiniz. Orkideler kolaylıkla hastalık kapabilen bitkiler olduğundan hijyenik malzemeler kullanmaya dikkat edin. İşlem için kullanacağınız malzemeleri ateş ile veya alkol ile temizleyerek sterilize edebilirsiniz.
5. Es saksının içerisini ve ölü kökleri temizleyerek ortadan kaldırın. Bütün kökleri iyice temizlemek için elinizi ve makası kullanabilirsiniz. Eski karışımı alın ve çöpe atın. Makas kullanarak ölü kökleri saksının altından kazıyın ve bu esnada zarar görmemek için dikkatli olun. Zayıf ve yumuşak kökler muhtemelen ölü olacağından ekme işleminden önce bu köklerden kurtulun.
6. Saksınızı hazırlayın. Eğer orkideler için daha önceden kullanılmış bir saksıyı tercih ettiyseniz, ekme işleminden önce saksının içini kaynar su ile temizleyerek toksin ve potansiyel hastalık yapıcılardan kurtulun. Eğer saksınız büyük ve derinse, içerisine terra cotta parçaları yerleştirerek direnaja yardımcı olabilirsiniz.
Bölüm 3: Orkidenin saksı değişimini yapın.
Orkidenizi yeni saksısına yerleştirin. Bitkinin eski kökleri saksının dibine doğru ve yeni gelişenler yanlara gelecek şekilde, büyüme alanını artırmaya yönelik yerleşim yapabilirsiniz. Köklerin üst kısımlarının bir önceki saksı ile aynı seviyeye yerleştirilmiş olması gerekir. Bu sayede gelecek yeni kökler yüzeyin altında büyüyebilecek.
Hazırladığınız karışımı saksının içerisine baskı uygulayarak yerleştirin. Karışımı ekledikten sonra saksıyı sallayarak ve kenarlarından hafifçe vurarak iyice yerleştiğinden emin olun. Eğer işlemi ellerinizle yapıyorsanız, nazikçe baskı yapın ki yaşayan kökler zarar görmesin. Hava boşluklarının kalmadığından emin olun, aksi takdirde bitkiniz beklendiği şekilde büyümez.
İşlemi tamamladığınızda bitkinizin ayakta durabildiğinden emin olun. Eğer gerekirse, bitkinizi saksının yanlarına bağlayarak ayakta durmasını sağlayın, düşmesine izin vermeyin.
Orkidenizin eski bakımına geri dönün. Aktarma işleminin ardından, orkidenizi hafif gölgelikli ılık bir bölgeye yerleştirin ve düzenli bir şekilde türün ihtiyaçlarına göre sulamaya devam edin.